William Rothenstein “Casa de bonecas” (1899-1900, óleo sobre lienzo, 89 x 61 cm, Tate Britain, Londres)
Nesta páxina podedes ver un comentario do cadro moi revelador.
Programamos a lectura desta peza para o mes de marzo xa que neste mes, como sabedes, celébrase o Día da muller traballadora. Esta peza está considerada como a primeira obra teatral feminista (co permiso de Aristófanes e a súa Lisístrata) e foi moi controvertida e polémica na súa época pois reflicte a vida interior dun ha muller que, chea de vivir comoa unha boneca (xoguete do pai primeiro e do marido despois) decide abandonar a casa familiar para vivir a súa vida. Óbrase, polo tanto, un milagre: o de tomar conciencia do que quere e sinte verdadeiramente como muller, non só como esposa de ou nai de.
“Anagnórise: 1. Momento dunha obra dramática no que un personaxe coñece a súa verdadeira identidade: a anagnórise é un recurso moi empregado na traxedia clásica grega. 2. Coñecemento que unha persoa adquire nun momento dado sobre cuestións trascendentais do seu pasado: saber que era adoptado foi para el unha aunténtica anagnórise.
(Anagnórise: fai alusión ás revelacións das que falabamos na entrada anterior)
Así define o Dicionario Xerais da Secundaria e Bacharelato o termo anagnórise. En Casa de bonecas aparece nas súas dúas acepcións. Fixádevos nos fragmentos:
” (HELMER entra en su despacho. La doncella introduce a la SEÑORA LINDE, en traje de viaje, y cierra la puerta)
SEÑORA LINDE: Buenos días, Nora.
NORA. (Indecisa): Buenos días.
SEÑORA LINDE. Por lo visto no me reconoces.
NORA: No… no sé… ¡Ah! Sí, me parece… (De pronto, exclama:) ¡Cristina! ¿Eres tú?
SEÑORA LINDE: Sí, soy yo. (…)”
Páxina 42, Casa de muñecas, edición de Cátedra
Nesta ocasión aparece a anagnórise con moita sinxeleza. Trátase dun recoñecemento dun personaxe por parte doutro. Mais, nestoutro fragmento, a acción toma un xiro novo baixo un aspecto descoñecido: aparece ante nós unha muller heroica. Prodúcese unha angnórise completamente diferente á anterior:
“(…) NORA: Lo mismo creo yo. Pues ahora, Cristina, voy a decirte algo. Yo también tengo de qué sentirme orgullosa y satisfecha.
SEÑORA LINDE: No lo dudo. Pero ¿de qué se trata?
NORA: Habla más bajo, no te vaya a oír Torvaldo. Por nada del mundo conviene que él… No debe saberlo nadie más que tú.
SEÑORA LINDE: Pero, criatura, ¿qué es ello?
NORA: Acércatte aquí. (La hace sentarse a su lado, en el sofá.) Pues verás… También tengo de qué estar orgullosa y satisfecha. Fui yo quien salvó la vida a Torvaldo. (…)”
Páxina 48 da edición citada
Tal vez o recoñecemento máis poderoso é o coñecemento que fai Nora de si mesma no terceiro e último acto, o que fai obrar o milagre final:
“(…) NORA. (Niega con la cabeza): Nunca me quisisteis. Os divertía el capricho de jugar con la niña.
HELMER. Pero, Nora, ¿qué palabras son ésas?
NORA. La pura verdad, Torvaldo. Cuando vivía papá, él me manifestaba todas sus ideas , y yo las seguía. SI tenía otras diferentes, me guardaba muy bien de decirlo, porque no le habría gustado. Me llamaba su muñequita y jugaba conmigo, ni más ni menos que yo con mis muñecas. Después vine a esta casa contigo…
HELMER: ¡Qué términos empleas para hablar de nuestro matrimonio!…
NORA: (Sin inmutarse.) Pasé de manos de papá a las tuyas. Tú me formaste a tu gusto, y yo participaba de él… o lo fingía… no lo sé con exactitud; creo que más bien lo uno y lo otro. Cunado miro hacia atrás, me parece que he vevido aquí como una pobre… al día. Vivía de hacer piruetas para divertirte, Torvaldo. Como tú querías. Tú y papá habéis cometido un gran error conmigo: sois culpables de que no llegara a ser alguien. (…)”
Páxinas 109 e 110 da edición citada
Club de lectura BiblioTea 