O próximo libro que imos ler, como saberedes, é A miña planta de laranxa lima, de José Mauro de Vasconcelos, editado, en galego, por Primera persona. Unha novela na que conviven dureza e tenrura coa mesma intensidade e que narra a difícil infancia de Zezé ( un neno que, ás veces tén cinco anos e ás veces seis). Sexa como sexa é demasiado precoz* para coñecer tan cedo os sinsabores que a vida lle reserva a algúns, case sempre aos máis pobres.
Os que celebran o Nadal, agora neste mes de decembro, festexan que naceu o neno Deus. Para os crentes é motivo de ledicia porque Xesús representa a paz e a bondade. Tamén a xustiza. Todo iso que nos falta tanto. Mais o neno Zezé pronto descubriu que “o Neno Xesús quixo nacer pobre tan só para exhibirse. Dispois viu que só os ricos servían…” ( páx 58). E a miúdo se preguntaba “¿ Por que o Neno Xesús non me quería? El amaba ata ó boi e ó burriño do presebe. Pero a min, non. E el vingábase porque eu era o afillado do demo. Vingábase de min deixando a meu irmán sen o seu agasallo. Pero Luís non merecía iso, porque era un anxo. Ningún anxiño do ceo podía ser mellor ca el.” ( páx 54 da edición citada).
Como se intúe polas citas, a obra comeza describindo como a familia de Zezé vive o Nadal. Un Nadal con zapatos baleiros, con malleiras e dores, sen xoguetes, sen traballo e moita fame. A novela achéganos ata o humilde fogar dunha familia brasileira á que nunca lle nace un deus fermoso que vele por eles e lles traia agasallos de amor. Para eles, especialmente para Zezé, o neno Deus sempre “aparece en toda a súa tristeza”.
O lector non pode máis que preguntarse, como pode Deus consentir unha historia coma a deste neno? Existirá realmente? De facelo, ten que ser moi cruel para consentir que o mundo estea tan mal repartido e que haxa seres expostos a tanta dor e a tanta miseria.
Nalgún momento desta historia intimista e de denuncia social, contada cun tenro lirismo, podemos sentir algo semellante ao que o poeta Miguel Hernández describe no seu poema “Las abarcas desiertas“. Serrat ponlle voz e cántao así:
E Zezé cóntanolo así:
“(…) Déronme ganas de saír correndo pola rúa e agarrarme chorando ás pernas de papá. Dicirlle que fora moi malo, pero malo, malo. Mais continuaba parado, sen saber qué facer. Sentei na cama. E desde alí ollei as miñas zapatillas no mesmo curruncho, baleiras. Baleiras coma o meu corazón, que fluctuaba sen goberno. (…)” Páxina 62 da edición citada.
*Desta palabra falaremos en próximas entradas.