O cine en “A miña planta de laranxa lima”

Xunto cos xoguetes, outro medio de distración e evasión do pequeno Zezé é o cine. Pola pantalla do cine Bangú pasan varias películas. Pero, sobre todo pasan polo seu maxín e polos cromos de artistas cos que “trapichea”.

Aparece concretamente o western, xénero no que é un experto.

“(…) _ E o venres ¿non vas querer traerme un Raio de Lúa, do centro?

_ Vaiamos a modiño, Zezé. ¿Que é un Raio de Lúa?

_ É o cabaliño branco que vin no cine. O seu dono é Fred Thompson. É un cabalo adestrado.

_ ¿Queres que che traia un cabaliño de rodas?

_ Non. Quero ese que ten cabeza de madeira, con rendas. Que se lle pon un cabo e sae correndo. Necesito adestrarme porque vou traballar despois do cine. (…)”  Páxina 21 da edición citada.

“(…) – ¡Si que me hei de vingar! Voulle pedir o revólver a Tom Mix e o Raio de Lúa a Fred Thompson, e voulle armar unha emboscada cos indios comanches. Un día volverei coa súa cabaleira ondeando na punta dunha canaveira. (…)”Páxinas 128 e 129 da edición citada

“(…) A verdade é, Minguiño, que me pareceu que a historia era bastante parva, ¿sabes? Non é coma esas aventuras que quero ter na vida. Aventuras son as de Tom Mix e Buck Jones. E Fred Thompson e Richard Talmadge. Porque loitan coma tolos, disparan tiros e dan trompadas… (…)” Páxina 129 da edición traballada.

(Procedencia da imaxe)

“(…)_ É un pillo. Fala comigo, vólvese cabalo, sae comigo. Con Buck Jones, con Tom Mix… Con Fred Thompson…Ti (os primeiros ti foran duros de dicir, pero xa estaba decidido…) ¿A ti gústache Ken Maynard?(…)” Páxina 163

(Este lamento do cowboy interpretado por Ken Maynard pode achegarnos un pouco á música country)

O cine tamén é fonte de imaxinación para el,convertíndose así, en materia de xogo.

“(…) _ Mira, Minguiño, non me gustan as discusións, pero se estás enfadado é mellor que o digas.

_ É que agora só te divirtes co Portugués e e a min iso non me fai gracia.

Fiquei pensativo. Era iso. Non se me pasara pola cabeza que el non podía divertirse co mesmo.

_ De aquí a dous días atoparémonos con Buck Jones. Xa lle mandei un recado polo cacique Touro Sentado. Buck Jones está lonxe cazando na Savana… Minguiño, ¿é Savána ou Savana? Na película tiña un “h” detrás. Non sei. Cando vaia á casa de Dindiña pregúntolle a tío Edmundo. (…)”(Páxina 153)

 

Ainda que todas son películas de vaqueiros, nalgún momento decide cambiar “de fantasías”:

“(…) Gloria preguntaba polo meu mundo de fantasías.

_ Non están. Marcharon lonxe…

Estaba referíndose a Fred Thompson e ós outros amigos. Pero ela non sabía a revolución que se realizaba dentro de min. O que tiña decidido: ía cambiar de películas. Non máis películas de vaqueiros, nin de indios, nin de nada. De agora en diante só vería películas de amor, como as chamaban os grandes. Películas que tivesen moitos bicos, moitos abrazos e nas que todo o mundo se quixese. Xa que só servía para recibir golpes, polo menos podería ver a outros quererse. (…)”  Páxina 184 da edición citada.

 

“(…) A miña cara iluminouse de felicidade.

_ Pero eu teño que traballar, meu fillo.

_ A esa hora nunca hai traballo. En vez de estar conversando ou adurmiñando no coche, verías a Tarzán loitando con leopardos, xacarés e gorilas. ¿Sabes quen traballa? Frank Merrill. (…)” Páxina 214 da edición citada.

 

Como tivemos unha entrada de vaqueiros. Aquí vos deixamos dúas recomendacións. Unha de vaqueiros:

La diligencia, de Jonh Ford (director que foi inspiración para o logotipo  da nosa secciónda biblioteca  Estaba mellor o libro? Ide mirar por que):

E outra de indios: Bailando con lobos, de Kevin Costner

Aquí vos queda, para rematar, “un pedaciño” da magnífica banda sonora da película:

Advertisement

“Cometas en el cielo”

Falabamos onte dos xoguetes e dos papaventos. Hoxe presentámosvos esta novela, que ten algúns puntos en común coa que estamos a ler: Cometas en el cielo, de Khaled Hosseini, publicada pola editorial Salamandra.

 

                                                          (Procedencia da imaxe)

Na páxina da editorial atopamos esta sinopse:

“Sin duda uno de los éxitos más espectaculares de los últimos años, con 6 millones de ejemplares vendidos en todo el mundo, esta novela relata la conmovedora historia de dos padres y dos hijos, de su amistad y de cómo la casualidad puede convertirse en hito inesperado de nuestro destino.

Sobre el telón de fondo de un Afganistán respetuoso de sus ricas tradiciones ancestrales, la vida en Kabul durante el invierno de 1975 se desarrolla con toda la intensidad, la pujanza y el colorido de una ciudad confiada en su futuro e ignorante de que se avecina uno de los periodos más cruentos que han padecido los milenarios pueblos que la habitan.

Con apenas doce años, Amir se propone ganar la competición anual de cometas de la forma que sea, incluso a costa de su inseparable Hassan, un hazara de clase inferior que ha sido su sirviente y compañero de juegos desde la más tierna infancia. Así, obsesionado por demostrarle a su padre que ya es todo un hombre, Amir pondrá en peligro una amistad fraguada a lo largo de años de enfrentarse a todos los peligros imaginables, y aprenderá una verdad que le acompañará el resto de su vida”.

Tamén se fixo unha película baseada na novela. Aquí queda un pequeno documental sobre a mesma:

Di dela Isabel Allende: “Inolvidable… una de esas historias que permanecen en la memoria durante años.”

Os xoguetes e a infancia en “A miña planta de laranxa lima”

Se hai algo que non debería faltar nunca nunha infancia (en xeral nunha vida, pero isto xa é máis difícil) son os xoguetes e os xogos. Zezé xogaba moito, mal que lle pesara ás veces. Os xogos e a fantasía aparecen na novela coma unha mostra máis da súa imaxinación, da súa alma creativa e rebuldeira, xenerosa, e coma antídoto contra a dor e o desamparo.

Así, Zezé divide a horta en tres xogos para o reiciño Luís e para el, xoga con cromos e bólas, con baladeiras*, fai un “carriño cunha caixa de mistos”, coas medias crea serpes que asusten nas esquinas das rúas e apampa cos agasallos que no Nadal lle chegan ao Serxiño. Pero nunca a el nin as seus irmáns.

Fai xoguetes de refugallo ( e tal vez isto tamén é unha metáfora do que fai coa súa vida). Se vos interesa facer os propios xoguetes, para vós, para os irmáns, amigos… botádeche un ollo a este libro, Os xoguetes do lixo,  publicado pola editorial, hoxe tristemente desaparecida, A nosa Terra. Témolo na biblioteca:

                                                               ( Procedencia da imaxe)

             Mostra dun deses xoguetes que aparece no libro.Premede neste enlace de librosnacasa para ver máis.

Mais, se hai algo que lle gusta a Zezé son os papaventos:

“(…) Na nosa rúa había un tempo para cada cousas. Tempo de bólas. Tempo de buxainas. Tempo de coleccionar cromos de artistas de cine. Tempo de papaventos, que era o máis bonito de todos. Os ceos víanse cubertos en calquera parte por papaventos de todas as cores. Papaventos fermosos, de todas as formas. Era a guerra no aire. Os cabezazos,as liortas, os enredos e os cortes.

As navalliñas cortaban os fíos e alá viña un papaventos virando no espacio, enredando o fío de dirección coa cola sen equilibrio. O mundo volvíase só dos rapaces da rúa. De todas as rúas de Bangu. Despois quedaban os restos envoltos nos fíos, as apuros do camión da Light. Os homes viñan, irados, a arrancar os papaventos mortos, confundindo os fíos. O vento… o vento… (…)”

Páxina 131 da edición citada.

“(…) Chegara o tempo dos papaventos e ¡rúa para que te quero! O ceo azul estrelábase de día coas estrelas máis bonitas e coloridas. No tempo do vento abandonaba un pouco a Minguño, ou só o buscaba cando me poñían en peniencia despois dunha boa tunda. (…)”

Páxina 136 da edición citada

A maior parte das veces, como sabedes, os nenos construían globos e os seus propios xoguetes con obxectos de refugallo. Isto é o que Zezé facía cos globos:

“(…)Eu estaba ó lado de Totoca aprendendo a facer un globo. Cando todo estivo pegado, Totoca amarrou o globo nunha variña pola punta de arriba, cun prendedor de roupa.

_ Só cando está ben seco, fáiselle a abertura. ¿Aprendiches burriño?

_ Aprendín.

Ficamos sentados na soleira da porta da cociña, vixiando o globo de cores, que tardaba en secar. Totoca, concentrado na calidade de mestre, ía explicando:

_ O globo mandarina só debes facelo despois de moita práctica; ó principio hai que facelo de dous gallos, que é máis doado.

_ Totoca, se fago soíño un globo, ¿ti fasme a abertura?

_ Depende.

Xa estaba el querendo facer negocios. Meter man nas miñas bólas ou na colección de cromos de artista de cine que “ninguén comprendía como aumentaba tanto”.

_ Recoiro, Totoca, cando mo pides, eu ata pelexo por ti.

_ Ben. A primeira vez fágocha gratis e se non aprendes, as outras fareichas só a cambio de algo.

_ De acordo.

Naquel momento eu xuraría que ía aprender tan ben, que el nunca máis poñería as mans nos meus globos.

Desde entón o meu globo non me saíu máis da idea.

Tiña que ser o meu globo. Imaxinaba o orgullo de Portuga  cando lle contase a fazaña. A admiración de Xururuca cando vise o becho abalando nas miñas mans… (…)”

Páxinas 167 e 168 da edición citada.

Na novela, en definitiva, podemos atopar modos de xogar que son universais. Podería ser un bo complemento para a lectura  consultar esta enciclopedia  que recomendamos especialmente polo rigor e delicadeza co que foi feita: Tastarabás. Enciclopedia de brinquedos tradicionais, de Antón Cortizas, publicada por Xerais. Podedes consultar esta pequena alfaia na biblioteca.

(Procedencia da imaxe)

Xa a garda é fermosísima e convida a entrar:

( Procedencia da imaxe)

Para finalizar, isto é o que El retrete de Dorian Grey pode facer cos globos. Tamén é poesía:

* Baladeiras: xoguete que se lanza lonxe. (Nota que aparece na edición citada)

Os poetas e as palabras en “A miña planta de laranxa lima”

Falabamos nalgunha entrada anterior do sinxelo lirismo da novela, da poesía que podemos atopar non só nos instantes descritos (algúns son, en si mesmos, actos poéticos) senón na forma en que está narrada (con sinxeleza, sen rugosidade, pese á aspereza e dureza da historia) e, tamén, na importancia que o neno Zezé lle dá ás palabras e, especialmente, á poesía.

Mostra disto é que aprende a ler moi, moi pronto. Feito que sorprende á súa irmá e ao tío Edmundo, pero, ademais, devece por elas e sempre está aprendendo palabras novas. Unha delas é precoz, a primeira que se cita, como se fose unha profecía, un aviso da súa perda de inocencia que se produce demasiado cedo. Pronto saberá que “a idade da razón  pesa”. E pesa demasiado. É entón cando liberará ao seu paxariño e farase grande.

“(…) Vouche explicar Zezé. ¿Sabes o que é? Significa que estás medrando. E medrando, esa cousa que dis que fala e ve, chámase pensamento. O pensamento é o que fai aquilo que eu dixen que ti vas ter moi pronto…

_ ¿A idade da razón?

_ É bo que te lembres. Cando chega acontece unha marabilla. O pensamento medra, medra e toma pola súa conta a nosa cabeza e o noso corazón. Vive nos nosos ollos e en todos os momentos da nosa vida.

_ Xa. ¿E o paxariño?

_ O paxariño foi feito por Deus para axudar ós nenos a descubrir as cousas. Despois cando o neno non o precisa, devolve o paxariño a deus. E Deus colócao noutro neno intelixente coma ti. ¿Non é bonito?(…)”

Páxina 83 da edición citada.

Mais iso non lle impedirá ser consciente de que o seu irmanciño Luís, o seu rei, debe ter ese paxariño todo o tempo que poida chiando na súa alma, polo que procurará non matarlle as ilusións pronto, para agrandarlle a nenez ( velaí un dos actos poéticos).

Volvamos entón á palabra precoz.

“(…) A miña planta de laranxa lima era precoz, como dicía de min tío Edmundo. Despois explicoume o que iso significaba:era cando as cousas sucedían moito antes de que outras ocorresen. Finalmente, creo que non soubo explicalo moi ben. O que quería dicir, simplemente, era que algo se adiantaba (…)”

Páxina 136 da edición citada.

E non só aprende precoz, tamén coñece o significado de nádegas, súbditos, troglodita, videira, cadáver e “carborandum” (esta de especial relevancia. Lembrades por que?) co seu tío Edmundo e o seu amigo Portuga.

Esta curiosidade polas palabras tradúcese nun desexo: “(…) E eu, cando medre, quero ser sabio e poeta e usar paxarela. Cando tío Edmundo me amosa retratos de poetas nunha revista, todos teñen paxarela.(…)”

Páxina 15 da edición citada.

Non sabemos cales serían os poetas que aparecían nas revistas do tío. Tal vez Zezé quedase abraiado con esta foto do poeta da paxarela por excelencia, Federico García Lorca:

(Procedencia da imaxe)     E tal vez o vello tío le lera isto do coñecido poeta ou quizais estoutro e o Zezé os comprendera. Ou pode que ficara prendido n/das súas gacelas.

Outro poeta que a miúdo levaba paxarela e, por iso mesmo, puido estar nesa mesma revista era o francés  Charles Baudelaire.

(Procedencia da imaxe )   

Tal vez se deixara adormecer coa música destes versos  do poeta maldito recitada polo tío Edmundo:

Mon enfant, ma soeur,
Songe à la douceur,
D’aller là-bas vivre ensemble !
Aimer à loisir,
Aimer et mourir
Au pays qui te ressemble !
Les soleils mouillés
De ces ciels brouillés
Pour mon esprit ont les charmes
Si mystérieux
De tes traîtres yeux,
Brillant à travers leurs larmes,

Là, tout n’est qu’ordre et beauté,
Luxe, calme et volupté.

Des meubles luisants,
Polis par les ans,
Décoreraient notre chambre ;
Les plus rares fleurs
Mêlant leurs odeurs
Aux vagues senteurs de l’ambre,
Les riches plafonds,
Les miroirs profonds,
La splendeur orientale,
Tout y parlerait
A l’âme en secret
Sa douce langue natale.

Là, tout n’est qu’ordre et beauté,
Luxe, calme et volupté.

Vois sur ces canaux
Dormir ces vaisseaux
Dont l’humeur est vagabonde ;
C’est pour assouvir
Ton moindre désir
Qu’ils viennent du bout du monde.
– Les soleils couchants
Revêtent les champs,
Les canaux, la ville entière,
D’hyacinthe et d’or ;
Le monde s’endort
Dans une chaude lumière.

Là, tout n’est qu’ordre et beauté,
Luxe, calme et volupté.”

Podedes ler a tradución do poema se premedes aquí e outros poemas do mesmo poeta clicando aquí. 

A musicalidade das palabras non deixaba indifirente a Zezé, mais ben ao contrario. Era moi consciente de que as palabras tiñan  algo que se parecía á música. Así fala o neno da forma da falar de Potuga:

“(…) Entón contou cousas do capin* que se volve feno no inverno, e da fabricación dos queixos. É dicir, queixos non, caixos, el cambiaba moito a música das palabras, aínda que amin parecíame que lles daba máis  musicalidade…(…)” Páxina 206 da edición citada. Se percibía iso, tamén había ser quen de adormecer escoitando a Baudelaire.

Tamén puido Zezé perderse pola musicalidade doutro poeta maldito que adoitaba levar paxarela, Arthur Rimbaud:

                                                                    ( Procedencia da imaxe)

Aquí podedes atopar un fato de poemas do autor traducidos ao castelán.

Con cara tristes e mirada bondadosa, como vedes na imaxe,

                                                                          ( Procedencia da imaxe)

puido parecer nalgunha desas revistas  que o tío lle amosaba ao sobriño ,o moi fantasioso ( e isto sería o que seduciría a Zezé) poeta francés Nerval, cuxos textos podedes ler aquí.

Outro poeta de paxarela que puido coñecer Zezé foi José de Espronceda, un romántico español autor da coñecidísima “Canción del pirata“, entre outros poemas.

                                                                                 ( Procedencia da imaxe)

E de velo nalgunha revista, non sei se fixaría Zezé na súa paxarela, pero si na súa barba branca que lle daba apariencia de druida a Walt Whitman, o poeta das follas de herba.

                                                              ( Procedencia da imaxe)

Outro poeta que puido asustar un pouco a Zezé, non polo seu porte, mais si polos seus textos foi Edgar Allan Poe, autor de moitos contos e varios poemas,entre os que salientamos “El cuervo“.

E non con paxarela, pero si con garavata presentábase moitas veces unha poeta inxustamente tratada, Gloria Fuertes,

                                                                                             ( Procedencia da imaxe)

cunha obra fonda e sinxela (tamén frondosa) que nos deixou unhas Obras incompletas ( que tedes na biblioteca) cheas de humor e dor. Foi, coma Zezé, unha nena precoz que coñeceu a miseria e a fame. Podedes ler algún dos seus poemas aquí.

Nací para poeta o para muerto…

Nací para poeta o para muerto,
escogí lo difícil
-supervivo de todos los naufragios-,
y sigo con mis versos,
vivita y coleando.

Nací para puta o payaso,
escogí lo difícil
-hacer reír a los clientes desahuciados-,
y sigo con mis trucos,
sacando una paloma del refajo.

Nací para nada o soldado,
y escogí lo difícil
-no ser apenas nada en el tablado-,
y sigo entre fusiles y pistolas
sin mancharme las manos.

Tamén Zezé naceu para poeta, porque viu “vivir a poesía” como dicía el mesmo co seu amigo Portuga, porque xa conseguiu facerse co traxe e, sobre todo, porque tiña esa mirada profunda que só teñen os poetas: a que lles permite ver o desamparo nun floreiro baleiro.

* Na edición citada aparece esta anotación: planta gramínea forraxeira

“A miña planta de laranxa lima” e o Brasil

Como avanzabamos na anterior entrada, a historia novelada conta a dura infancia dun neno que vive nun mundo que non o quere. É o mundo dos oprimidos, dos desheradados que parece que só teñen dereito aos golpes. Cabe supoñer, entón, que a historia acontece nun país tamén maltratado. Neste caso os protagonistas viven no  Brasil, nunha favela de  Bangú, barrio moi coñecido da cidade de Río de Janeiro.

                                         ( Procedencia da imaxe)

Ben sabedes que este país se atopa en América do Sur e, coma a maior parte dos países deste continente, foi colonizado. O seu desenvolvemento económico, social e cultural, en parte veu marcado por este feito. Cando un país coloniza a outro(  disto xa reflexionamos aquí, a propósito do libro que lemos o curso pasado, La gacela) impón a súa cultura por riba da do pobo ocupado. O pobo brasileiro sufriu a colonización de Portugal e, a pesar de ter conseguido a indepencia xa hai anos, ainda se rastrexan na novela (que se sitúa xa ben entrado o século XX) restos desa invasión.

Percibimos, por exemplo, que Zezé non se avergoña do apelido indio da súa nai, mais a súa irmá si.Velaquí un  dos efectos que aparecen en calquera colonialismo: o pobo dominado sente vergoña do que é e do que representa

“(…) Gloria deu o nome de papá. Cando tivo que dar o de mamá dixo soamente: “Estefanía de Vasconcelos” Eu non aguantei e soltei a corrección.

_ Estefanía Pinagé de Vasconcelos.

_ ¿Cómo?

Gloria púxose algo vermella.

_ É Pinagé. Mamá é filla de indios. (…)” Páxina 87 da edición citada.

Portugal, o país conquistador, tamén está presente na novela coa figura de Portuga, nado en Tras-os -Montes, Portugal, a onde sempre quixo ir Zezé despois de saber que ao seu  amigo verdadeiro lle gustaría “volver alá moi pronto. Para esperar calmosiñamente a chegada da vellez, nun lugar de paz e feitizo. En Folladela, pretiño de Monreal, no meu fermoso Tras-os-Montes”.

               Tras-os-Montes

( Procedencia da imaxe)

“A miña planta de laranxa lima”. Polo Nadal, ás veces nace o Neno Demo

O próximo libro que imos ler, como saberedes, é A miña planta de laranxa lima, de José Mauro de Vasconcelos, editado, en galego, por Primera persona. Unha novela na que conviven dureza e tenrura coa mesma intensidade e que narra a difícil infancia de Zezé ( un neno que, ás veces tén cinco anos e ás veces seis). Sexa como sexa é demasiado precoz* para coñecer tan cedo os sinsabores que a vida lle reserva a algúns, case sempre aos máis pobres.

( Procedencia da imaxe)

Os que celebran o Nadal, agora neste mes de decembro, festexan que naceu o neno Deus. Para os crentes é motivo de ledicia porque Xesús representa a paz e a bondade. Tamén a xustiza. Todo iso que nos falta tanto. Mais o neno Zezé pronto descubriu que “o Neno Xesús quixo nacer pobre tan só para exhibirse. Dispois viu que só os ricos servían…” ( páx 58). E a miúdo se preguntaba “¿ Por que o Neno Xesús non me quería? El amaba ata ó boi e ó burriño do presebe. Pero a min, non. E el vingábase porque eu era o afillado do demo. Vingábase de min deixando a meu irmán sen o seu agasallo. Pero Luís non merecía iso, porque era un anxo. Ningún anxiño do ceo podía ser mellor ca el.” ( páx 54 da edición citada).

Como se intúe polas citas, a obra comeza describindo como a familia de Zezé vive o Nadal. Un Nadal con zapatos baleiros, con malleiras e dores, sen xoguetes, sen traballo e moita fame. A novela achéganos ata o humilde fogar dunha familia brasileira á que nunca lle nace un deus fermoso que vele por eles e lles traia agasallos de amor. Para eles, especialmente para Zezé,  o neno Deus sempre “aparece en toda a súa tristeza”.

O lector non pode máis que preguntarse, como pode Deus consentir unha historia coma a deste neno? Existirá realmente? De facelo, ten que ser moi cruel para consentir que o mundo estea tan mal repartido e que haxa seres expostos a tanta dor e a tanta miseria.

Nalgún momento desta historia intimista e de denuncia social, contada cun tenro lirismo, podemos sentir algo semellante ao que o poeta  Miguel Hernández describe no seu poema “Las abarcas desiertas“. Serrat ponlle voz e cántao así:

E Zezé cóntanolo así:

“(…) Déronme ganas de saír correndo pola rúa e agarrarme chorando ás pernas de papá. Dicirlle que fora moi malo, pero malo, malo. Mais continuaba parado, sen saber qué facer. Sentei na cama. E desde alí ollei as miñas zapatillas no mesmo curruncho, baleiras. Baleiras coma o meu corazón, que fluctuaba sen goberno. (…)” Páxina 62 da edición citada.

*Desta palabra falaremos en próximas entradas.

“La vida para principiantes”. Slawomir Mrozek

Cando fixemos a entrada “Literatura en Metafísica de los tubos”, recomendamos a lectura de Slawomir Mrozek. Calquera das obras deste autor é altamente recomendable, pero unha que nos ven cun título moi en relación co noso proxecto (e ademais moi curtiña, pouco máis de 100 páxinas e uns 39 relatos breves, brevísimos, pero con toda a carga irónica de Mrozek) é “La vida para principiantes” (“Das Leben für Anfänger“) publicada por Acantilado en xaneiro do 2013 e que leva como subtítulo “Un diccionario intemporal”

(Procedencia da imaxe)

Na contraportada do libro podemos ler:

«El sentido de la vida es la vida misma», afirmó Goethe, pero esta frase no resulta hoy de gran ayuda. Mrożek sin embargo jamás nos deja en la estacada. Quien a este libro se asome, encontrará en él guía, consuelo, experiencia, sustento y motivo de alegría.

De seguro que se a ledes, ides querer máis deste autor. En “La vida difícil” podedes atopar 37 relatos máis

(Procedencia da imaxe)

E con estas dúas e máis a anterior que recomendamos, xa seredes vós quen na páxina de Acantilado busquedes os títulos deste autor publicados en castelán. Hai bastantes máis, con esa coidada edición que caracteriza á citada editorial.

Para “lectores esixentes”, que diría Guille.

Tintín en “Metafísica de los tubos” e Tintín no Val do Tea

Xa falamos da literatura en Metafísica de los tubos, pero unha entrada á parte necesita Tintín, porque ademais de estar presente ó longo de todo o libro como lectura  que a protagonista alterna coa da Biblia , Tintín é o protagonista do Proxecto Interdisciplinar do IES Val do Tea este curso.

Así aparece na novela lida:

“(…) Ni se me pasaba por la cabeza elegir como quinto vocablo el nombre de mi hermano, cuatro años mayor que yo: aquel maldito sujeto se había pasado toda la tarde sentado sobre mi cabeza leyendo un Tintín. (…)” (Páxina 41, La metafísica de los tubos)

Tintín no Val do Tea

E con el comeza a ler a protagonista:

 “(…) Me pareció racional empezar con un Tintín por las ilustraciones. Elegí uno al azar, me senté en el suelo y fui pasando las páginas. Me resultaría imposible explicar lo que ocurrió, pero en el momento en que la vaca salió de la fábrica a través de un grifo que fabricaba salchichas, sentí que ya sabía leer. (…)” Páxina 71 da obra citada.

O canciño Milú no corredor do Val do Tea

Comparte esta lectura con outra “máis sesuda”:

“(…) Cuando permanecía con un Tintín abierto sobre las rodillas nadie sabía que estaba leyendo. Creían que me limitaba a mirar los dibujos. En secreto, leía la Biblia. El Antiguo Testamento resultaba incomprensible, pero en el Nuevo había cosas que parecían escritas para mí.

Me encantaba el pasaje en el que Jesús perdona a María Magdalena, pese a que no comprendía la naturaleza de sus pecados, aunque este detalle me resultaba indiferente: me gustaba que se arrodillase ante él y le frotase los pies con sus largos cabellos. Me habría gustado que me hicieran algo así. (…)” Páxina 92 da novela.

Se a protagonista da novela comezou a ler con Tintín, como non o habían ler os alumnos de 1º da ESO no Val do Tea? Este curso, no Proxecto Interdisciplinar os rapaces van vivir as aventuras “tintinescas” escritas por Hergé. (Se queredes podedes “entrar” no  museo do autor clicando aquí). Ademais de ir de aventuras con Tintín e seu can,  viaxarán por diferentes países con eles.

As viaxes de Tintín, que tamén faremos nós.

Ata aLúa chegarán:

Tíintín na Lúa

Pero sempre con Milú

O “astronauta” Milú

De momento xa viron a película Las aventuras de Tintín, el secreto del Unicornio.

Para os que xa vos convertirades en siareiros de Tintín podedes entrar nesta páxina ou nestoutra. Esta última xa para os máis adictos.

Queremos darlles as grazas aos compañeiros do CEIP “Ría de Vigo” por prestarnos a exposición de Tintín.  Moitas grazas por compartir connosco o voso traballo!

Reunión e pintura en “Metafísica de los tubos”.

O luns pasado reníuse o biblioTea, no que foi a primeira reunión deste curso en torno a un libro. Despertamos á lectura, coma a protagonista do noso libro despertou á vida, saboreando chocolate branco (grazas, Esme)

O pracer do chocolate, o pracer da lectura. Aínda que seguimos tendo algún que se despista e non le o libro, os que si o fixeron compensáronnos dese contratempo, pois temos lectores ávidos, entregados e esixentes. E o que é máis, lectores que arrastran lectores. Foi para nós un pracer, recibir o comentario de Guille xa antes da reunión, foi estupendo escoitarlle dicir que o seu pai tamén se apuntou a ler o libro, o mesmo que a nai de Gemma. É fantástico que os pais/nais lean os libros que len os fillos, que ambiente mellor para falar dun libro que o ambiente familiar! É fantástico tamén que non só os pais lean os libros que len os fillos como unha supervisión das lecturas infanto-xuvenís, senón que os rapaces lean literatura sen idade e a compartan en familia.

Temos que dicir que dubidamos un pouco á hora de poñer este libro de Amélie Nothomb, “Metafísica de los tubos”, a  lectores tan xoves, pero arriscamos e gañamos. A pesar da dificultade inicial viron moi ben o cambio de persoa do narrador, por que e como se fai ese paso da terceira persoa á primeira. Os diferentes tipos de fronteiras que saen no libro, non só xeográficas, senón socias, raciais, etc. O telón de fondo histórico da historia persoal (segunda guerra mundial, o seu impacto en Xapón en diferentes clases sociais)

Viron as obsesións propias que a autora reflicte  no libro, percibiron alusións metaliterarias, todo isto nos da idea do nivel lector que temos este curso.

Gemma ocupouse de buscar unha entrevista á autora en El País con motivo da publicación deste libro.

A Christian o libro “encantoulle”; a Guille cautivouno a “ironía”; Iago, pouco expresivo nesta reunión, atopouno un libro “raro”. A Xoán Carlos resultoulle “moi forte”, segundo el mesmo dixo, el leuno desde a perspectiva dun pai.

Agora só nos queda agardar que os pais lectores se expresen a través dos seus comentarios  no blog. Farédelo? Lembrade que tamén podedes asistir ás reunións cando queirades e/ou poidades, non só tedes que vir a traer o avituallamento ós cativos.

Na hora de reunión tamén vimos na páxina de “El museo del Prado” o cadro de O Bosco, “O xardín das delicias”, ó que alude a protagonista do libro na páxina 127, na que falando dos seus desvelos di “A fuerza de frecuentar criaturas dignas de Jerónimo Bosco, mis insomnios, antaño maravillosos, se convirtieron en un martirio.”

Hai tamén unha alusión no libro a Rafael, pero a de O Bosco pareceunos máis significativa,  porque lle temos un especial cariño a esta obra, da que temos unha reprodución en lona que utilizamos nas “Misións pedagóxicas” no centro en cursos anteriores. Co recordo das misións recordamos tamén a Rodri, que agora está noutro centro e ó que botamos en falta e lembramos non só ó falar das “misións” da biblioteca.

Non imos perdernos en recordos deixamos unhas fotos do noso arquivo da “misións pedagóxicas”.

(Museo ambulante en 1º A)

(“Xardín das delicias” e “Guernica” en 1º D)

Latinismos e alusións ó mundo clásico en “Metafísica de los tubos”

Esta entrada vai dedicada ós alumnos de latín, grego e cultura clásica 🙂

“Así, los más grandes imperios pueden venirse abajo por razones perfectamente incognoscibles. Admirables criaturas inmóviles como estatuas pueden, en un periquete, transformarse en animales chillones. Y lo más sorprendente es que eso encanta a su familia.

Sic transit tubi gloria.” (Páx. 24 da edición de Anagrama)

Cita terxiversada, como tamén o está no título da obra de Emili Teixidor  (escritor català que nos deixou fai pouco máis dun ano e que ten unha vasta obra adicada ó público infantil e xuvenil): “Sic transit Glòria Swanson” . Esta novela, sen embargo, fala da vida na posguerra, temática que encheu gran parte da súa obra de literatura para adultos.

Alguén (alerta os de 2º que tedes unha lista de latinismos para o selectivo) me pode dicir a cita latina e que significa?

Esta vai de etimoloxía, para os de latín 4º, cos que xa vimos a etimoloxía de alumno, e tamén esta. Quen a contesta?

“Fiel, sin saberlo, a la etimología de la palabra “niño”, intuía de un modo confuso que, al hablar, perdería algunas de las deferencias concedidas a los magos y a los retrasados mentales”. (Páx. 64 da edición de Anagrama)

Esta para quen queira contestala. Na páx. 75 da mesma edición “Me sujetó por los tobillos, me hizo ingresar intra muros y me administró la azotaina del siglo”.

E na páx. 126 aparece o máis que coñecido tópico, que xa nos explica a autora. Este tópico aparece nos reloxios de sol, nos que outras veces aparecen outras expresións latinas. A foto que enlazamos é unha das do blog Relojes de Sol, ó que vos remitimos se queredes ver outras fotos ou ler sobre reloxos de sol en diferentes lugares. (Picade sobre a imaxe ou sobre o título, “Relojes de sol”, para entrar no blog)

“Diez años más tarde, estudiando latín, me tropecé con la siguiente frase: Carpe diem.

Antes de que mi cerebro pudiera analizarla, un viejo instinto interior ya había traducido: “Una carpa al día”. Repugnante adagio donde los haya, que resumía mi calvario de antaño.

La traducción correcta era, por supuesto, “Goza del día”. ¿Goza del día? ¡Que te crees tú eso! ¿Cómo quieres gozar de los frutos de lo cotidiano cuando, antes del mediodía, sólo piensas en el suplicio que te espera y si, por la tarde, te machaca lo que has visto?”

Continuando a cita rematamos a entrada cunha reflexión moi atinada:

“Intenté no pensar en ello. Por desgracia, no existía aprendizaje más difícil. Si fuéramos capaces de dejar de pensar en nuestros problemas, seríamos una especie feliz”

Deixamos para outra ocasión falar de Heráclito, citado na páx. 15:  “El pobre Heráclito se habría suicidado de haber conocido a Dios, que era la negación de su visión fluida del universo”, e tamén de Aristóteles na páx. 130: “Hay que ser aristotélico durante veinticuatro horas al día, lo cual resulta particularmente extenuante cuando uno nunca ha oído hablar de los griegos”.